Gökbilimciler, Güneş Sistemi’nin bilinmeyen sınırlarında dolanan gizemli bir gezegenin izini sürebilecekleri heyecan verici bir aday belirledi. Japonya ve ABD’den bir ekip, 1980’li yıllarda gerçekleştirilen IRAS gözlemleri ile 2000’li yıllardaki AKARI verilerini karşılaştırarak 40 yıllık arşivden potansiyel bir Planet Nine sinyali yakaladı. Araştırma henüz hakem onayından geçmemiş olsa da, Güneş Sistemi'nde hâlâ keşfedilmeyi bekleyen büyük bir gezegenin olabileceğine dair umutları yeniden alevlendirdi.
NEDEN BİR DOKUZUNCU GEZEGEN ARANIYOR?
2016 yılında Caltech’ten gökbilimciler Konstantin Batygin ve Mike Brown, Neptün’ün ötesindeki altı cismin olağandışı şekilde gruplaştığını tespit etmişti. Bu durumun, görünmeyen büyük kütleli bir gezegenin bu cisimleri kütleçekimiyle "sürüyor" olabileceğini düşündürdü. Planet Nine, Güneş Sistemi’ndeki bazı eğik yörüngeleri ve ters yönde dönen cisimleri açıklamak için önemli bir aday olarak kabul ediliyor. Ayrıca, dış gezegen sistemlerinde yaygın olan “süper Dünya” tipi gezegenlerin bizde neden olmadığını açıklamaya da yardımcı olabilir.
NASA’nın açıklamasına göre, eğer Planet Nine gerçekten varsa, Güneş Sistemi'miz “daha normal” hale gelebilir: “Galaksideki diğer yıldız sistemlerinde, Dünya’dan büyük ama Neptün’den küçük gezegenler çok yaygın. Bizde yok. Planet Nine bu boşluğu doldurabilir.”
GÖKBİLİMCİLER NE BULDU?
Yeni araştırmada bilim insanları, Güneş’ten 500 ila 700 astronomik birim (AU) uzaklıktaki bir gezegeni bulma amacıyla IRAS ve AKARI adlı iki kızılötesi teleskoptan alınan verileri inceledi. Planet Nine’ın bu uzaklıkta çok yavaş hareket etmesi beklendiğinden, araştırmacılar 23 yıl arayla yapılmış taramalarda yavaş hareket eden bir cismin izini sürdü.
Ekip, başlangıçta 13 potansiyel aday belirledi. Ancak detaylı görüntü analizleri ve filtreleme süreçlerinden sonra, bu sayı yalnızca bir adaya indirildi. IRAS verisinde görülen bir kaynak, AKARI görüntüsünde aynı noktada yoktu ve tam tersi. İki teleskobun tespitleri arasında 42 ila 69.6 arkdakika (') arasında bir açısal kayma gözlemlendi ki bu, yavaş hareket eden uzak bir nesne için makul bir farktı.
GEZEGEN Mİ, DEĞİL Mİ?
Araştırmacılar, bu adayın kesinlikle takip edilmeye değer olduğunu söylüyor. Ancak veriler, cismin yörüngesini veya yapısını anlamak için henüz yeterli değil. Eğer bu cisim gerçekten Planet Nine ise, çok yavaş hareket ettiği ve az ışık yansıttığı için tespit edilmesi olağanüstü zor.
Şimdilik bilinen tek şey, cisme dair ilk işaretin 1980'lerde kaydedildiği ve 23 yıl sonra başka bir teleskop tarafından benzer konumda yeniden tespit edildiği. Araştırmacılar, bu adayın gelecekte yapılacak daha kapsamlı gözlemlerle doğrulanıp doğrulanamayacağını görmek için takip çalışmalarına ihtiyaç olduğunu vurguluyor.
PLANET NINE NEDEN BU KADAR ÖNEMLİ?
Planet Nine, teorik olarak 7 ila 17 Dünya kütlesinde bir gezegen olabilir. Ancak 500-700 AU uzaklıktaki bir gezegen, Güneş’ten aldığı ışığın çok azını Dünya’ya yansıtır; bu da onu optik teleskoplarla gözlemlemeyi neredeyse imkânsız hale getirir.
Neptün bile ancak Uranüs üzerindeki kütleçekim etkisiyle bulunmuşken, ondan katbekat uzaktaki bir gezegenin yalnızca doğrudan gözlemle tespit edilmesini beklemek gerçekçi değil. Bu yüzden kızılötesi taramalar ve uzun vadeli veri karşılaştırmaları, bu tür cisimleri bulmak için en etkili yöntemler arasında.
