Cumhuriyet’in Fransızcası: La Rèpublique yabancıların Türkiye’yi öğrenme gereksinimine bir yanıt olmak üzere, Cumhuriyet’in bir kopyası uzun yıllar Fransızca olarak yayımlanıyor. Yunus Nadi, Fransızca gazete çıkarma gereğini özetlerken Avrupa’nın Türkiye’yi yanlış tanımasının, hemen hemen hiç bilmemesinin altını çiziyor.
1925’ten itibaren 25 yılı aşan bir süreyle Cumhuriyet’in Fransızca baskısı olarak yayımlanan La Rèpublique Türkiye’nin dış dünyaya tanıtılması, Türkiye’nin sorunlarının duyurulması, uluslararası konularda Türkiye’nin çıkarlarının savunulması alanında azımsanmayacak hizmette bulundu. Her yaştan gazete emekçisi gazetelerin baskıdan çıktığı saatlerde gazetelerin önüne toplanır, kendilerine düşen gazete tomarını alarak sokak aralarına koştururlardı. Günün en önemli haberlerini bağırarak duyuran gazete satıcılarından gazete alıp okumanın da zevki bir başka olurdu.
HAYAT ANSİKLOPEDİSİ
Cumhuriyet gazetesinin 1930’larda salt günlük gazete yayınıyla yetinmeyerek Türk kültür yaşamını zenginleştirmek, Türk insanının bilgilenmesine katkıda bulunmak amacıyla üstlendiği önemli bir yayın da “Hayat Ansiklopedisi”. 1932’de yayımlanan ve on ciltten oluşan “Hayat Ansiklopedisi”nin ilk cildinde Yunus Nadi Bey bir önsözle okuyucuyu bilgilendirmiştir. Cumhuriyet’in yayımladığı ansiklopedinin adının “Hayat Ansiklopedisi” olmasının da açık seçik bir anlamı vardır ve bu adın seçimi Batı uygarlığından yana bir tutumun somut anlatımıdır. Yunus Nadi Bey, açıklamasında, ülkemizde ansiklopedi yayını konusunda daha önce iki girişimde bulunulduğunu belirtmektedir. Biri Abdülhamit döneminde, öteki Meşrutiyet zamanında. O zaman bu ansiklopedinin adına “Muhitülmaarif” denilmiştir. Yunus Nadi, “Muhitülmaarif’in anlam bakımından belki yanlış olmamakla birlikte Türk kültürüne uygun düşmeyen bir ad olduğunu vurgulamaktadır. “Hayat Ansiklopedisi”nin gerçekleştirilmesinde ise zamanın önde gelen bilimadamları ve uzmanları görev aldı. Örneğin, Türkiye coğrafyasıyla ilgili bölümleri “Darülfünün müderrislerinden” Profesör Hamit Sami Bey; Türkiye tarihine ilişkin maddeleri M. Samih Bey; genel ve yerel coğrafya ile doğa bilgi lerine değin bölümleri “Müderris” Faik Sabri Bey üstlendi. Dil ve kültür bölümlerinde eski Dil Encümeni üyelerinden Ragıp Hulusi Bey’in, eğitim konularında Yüksek Muallim Mektebi muallimlerinden Kâzım Nami Bey’in yardımları sağlandı. Birçok genel konu M. Zekeriya Bey (Zekeriya Sertel) tarafından Türkçeye çevrildi.
